Όπως κάθε παρεμφερές γεγονός, η πρόσφατη «περιπέτεια» του Γιάνη Βαρουφάκη στα Εξάρχεια έχει πολλές διαστάσεις.
Το πολυδιάστατο των δρώμενων είναι εκείνο που ορίζει και το πραγματικό τους περιεχόμενο. Αλίμονο, στις μονοδιάστατες και «τυφλές» ψηλαφίσεις, και πολύ περισσότερο στους θιασώτες και φυσικούς «εκτελεστές» τους. Φυσικά, θα πρέπει να διαχωρίζουμε το συνειδητό ή μη «χάωμα του νου», που εξεπίτηδες εξαπλώνει τις όποιες ερμηνείες σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό «πιθανών επεξηγήσεων» για να αποκρύψει τις πραγματικές. Mια κρυψώνα σε ένα δάσος -που φιλοξενεί κάτι το πολύτιμο για εμάς- μπορεί να βρίσκεται και στην χωροταξική αρχή του… Γιατί, όταν βρισκόμαστε σε μια live συνθήκη κατά την οποία αραδιάζονται σα «ριπές πολυβόλου» διάφορες ερμηνείες, δεν πρέπει να στεκόμαστε κατά βάση στη σημειολογία τους και μόνο, αλλά κυρίως στα κίνητρα. Η «ψυχολογία του κινήτρου» είναι ο συγγραφέας στο βιβλίο της ζωής.
Για να ερμηνεύσει κάποιος με εγγύτητα ουσίας τα όσα έγιναν εκείνες τις στιγμές στα Εξάρχεια θα πρέπει να μπαίνει από την αρχή στη θέση των δύο πλευρών, ακόμα και αν ο αξιακός του κώδικας κινείται στην ακριβώς αντιπέρα όχθη. Ας ξεκινήσουμε από την αρχική αντικειμενική συνθήκη που είναι η βασικότερη: ποιος ή ποια θα ήθελε να βρεθεί απέναντι σε ένα εξοργισμένο και πολυπληθές ανθρώπινο «μπούγιο»; Εδώ, «αλλάζουν χρώμα» ακόμα και όσοι απλά παρευρίσκονται παραδίπλα και κατανοούν έγκαιρα πως η επιθετική ατμόσφαιρα που αναπτύσσεται ξαφνικά και σπάει την προηγούμενη ήρεμη κατάσταση τους δεν αφορά σε αυτούς.
Εκ του αποτελέσματος, λοιπόν, και με βάση τους υπαρκτούς κινδύνους της περίστασης, ο Γιάνης Βαρουφάκης έφυγε αλώβητος… Είτε λόγω των δικών του χειρισμών, είτε της τύχης, είτε της διαμορφωμένης ψυχοπνευματικής κατάστασης των «αντιπάλων» του κατά τη διάρκεια των κρίσιμων στιγμών της κορύφωσης της έντασης, το αποτέλεσμα ήταν τέτοιο που μετέθεσε το όλο συμβάν στην επικράτεια μιας άκρως ενδιαφέρουσας προσωπικής «περιπέτειας» με πολλαπλά συναισθήματα και πορίσματα, και όχι στη σφαίρα μιας σωματικής και ψυχικής τραυματικής διαδικασίας για τον αδύναμο πόλο.
Έτσι, μπορεί το «υποψήφιο» θύμα να εντάξει το όλο επεισόδιο στο προσωπικό του αποθηκευτήριο με θετικά αξιοποιήσιμο τρόπο. Το ίδιο, όμως, ισχύει και για την άλλη πλευρά. Αφορμή για μια προσωπική ενδοσκόπηση που θα φιλτράρει την όποια ιδεολογική συγκρότηση με προσωπικές αξιακές παραμέτρους που «δοκιμάστηκαν στην πράξη» και γέμισαν με συμπεράσματα οποιασδήποτε μορφής, που δεν είναι δική μας δουλειά να εντοπίσουμε και να αναδείξουμε για μια σειρά «ανομολόγητων» αιτιών…
Όσο για την πολιτική χροιά του γεγονότος, ναι, υπάρχει και δεσπόζει μάλιστα… Είτε το θέλουν κάποιοι, είτε όχι. Όποιος απομονώνει σε τέτοια περιστατικά αυτή τους τη διάσταση, είτε είναι συντηρητικής εκδοχής ερμηνευτής (που συγκρίνει τα γεγονότα με τις αρτηριοσκληρωτικές του πεποιθήσεις για τη ζωή), είτε αγνοεί τη σκληρότητα και την ευρύτητα του κοινωνικού ανταγωνισμού, ειδικά στις προεκτάσεις ενός άτυπου πολέμου ανάμεσα στην εξουσία και τους ορμέφυτους ή συνειδητοποιημένους αρνητές της.
Στο έδαφος που παραδοσιακά εκπροσωπεί την πολύπλευρη αντισυστημική αμφισβήτηση (που εκδηλώνεται με διάφορες μορφές, όπως η οργισμένη νεολαιίστικη εξεγερτικότητα που βάλλει «εναντίον όλων», η ώριμη πολιτική δράση που αποσκοπεί στην κατάκτηση ριζοσπαστικών αλλαγών, η καλλιτεχνική και πολιτισμική άρνηση ενός ελευθεριακού πνεύματος που γνωρίζει μόνο τα όρια που θέτει το απελεύθερο εγώ), και που ευδοκιμούν και μια σειρά άλλων μορφών παραβατικότητας (κάτι είχε πει πρόσφατα ο υπουργός Πανούσης…), τα Εξάρχεια, βρέθηκαν στον ίδιο χρόνο η εξουσία (μέσω ενός προβεβλημένου εκπροσώπου της αριστερής εκδοχής άσκησης της) και η οργή της άρνησης της ψυχοσωματικής αναρχικής ζέσης.
Ένα δύσκολο, και τρομακτικό αν το καλοσκεφτούμε», crash test, που θα έγραψε πολλά μέσα στο υποσυνείδητο του κάθε πρωταγωνιστή του συγκεκριμένου σκηνικού. Οι δυτικές κοινωνίες παράγουν -υπό την έννοια της πραγμάτωσης διαφορετικών πολιτικών και φιλοσοφικών οπτικών- και τους αναρχικούς τους, και τους εθνικοσοσιαλιστές τους, και τους κομμουνιστές τους, και τους μηδενιστές τους, και τους κεντρώους τους, και τους αδιάφορους, και πάει λέγοντας… Η κατανόηση της ανθρώπινης ποικιλότητας είναι σημαντικότερο ζητούμενο από την ιδεολογική τοποθέτηση, και ας ξεκινάμε συνήθως ανάποδα…
Αυτό που πρέπει να βάλουμε όλοι, μα όλοι, καλά στο μυαλό μας είναι πως στον κοινωνικό ανταγωνισμό επικρατούν εκείνοι που αποσπούν τη συναίνεση, τη στήριξη, κάποιες φορές και την συνειδητή ή μη αυτενέργεια των πολλών. Πάντα αυτό γινόταν. Ένα τυχαίο συμβάν στα Εξάρχεια (που εσχάτως απέκτησαν ξανά το δικό τους μερίδιο στην επικαιροποιημένη ροή των νεοελληνικών δημόσιων τεκταινόμενων, ως καθρέφτης -ενίοτε και σπασμένος- μέρους του συνολικού κοινωνικού παραδείγματος), λοιπόν, δεν είναι μόνο μια είδηση με αξία (και κάθε χρήση στα τηλεοπτικά παράθυρα, στο facebook, στις συζητήσεις σε παρέες, κλπ), αλλά άτεγκτη έμπρακτη ταυτοποίηση πως ο πολιτικός αγώνας είναι σκληρός.
Και δεν πρέπει να τον αντιλαμβανόμαστε μονάχα από τη δική μας οπτική, όπως κάνει ο περισσότερος κόσμος, δηλαδή ερμητικά εγκλεισμένοι στην απλή αναγωγή σε ταυτίσεις των προσωπικών μας θέλω με τα πρόσωπα που αισθανόμαστε πως θα τα «προάγουν» στο δημόσιο πεδίο. Άλλοι (οι περισσότεροι…) έχουν ανάγκη για «σωτήρες» που θα λύνουν προβλήματα, άλλοι δεν θέλουν να ακούν καν για οτιδήποτε αισθάνονται ως καταπιεστικό βάρος στον ευμετάβλητο ψυχισμό τους… Τελικά, τι γίνεται; Για να δούμε αν κάποτε η επίλυση των προβλημάτων θα μπορέσει να προέλθει μέσα από διαδικασίες εθελοντικής συνεργασίας συνειδητοποιημένων ανθρώπων που (θα) επιμένουν να αισθάνονται πως το ατομικό χωρίς το ανθρώπινο γεννάει εσωτερικές εξουσίες…
Κώστας Μαρούντας
efsyn.gr
