Πολλές φορές σε άλλον τόπο γεννιέσαι, μεγαλώνεις και άλλος τόπος σε κερδίζει με τον πολιτισμό του. Με την όποια μορφή και τον όποιο χαρακτηρισμό μπορεί κάποιον να προσδιορίσει τον πολιτισμό μιας περιοχής, ενός νομού, μιας πόλης, ενός νησιού.
Και ναι . . . θες η θάλασσα, ο αέρας της και μόνο, θες το ταξίδι που κάνεις για να φτάσεις στο νησί, θες η φιλοξενία των ανθρώπων του, θες το ότι κρατούν τις παραδόσεις τους και τις μεταλαμπαδεύουν με καμάρι στους νέους. . . θες και όλα αυτά μαζί, σε κάνουν να νοιώθεις ένας από αυτούς και να αποζητάς να βρίσκεσαι εκεί με την πρώτη ευκαιρία.
Όλα αυτά γίνονται πιο δυνατά όταν σε οδηγήσει και η καρδιά σου να επιλέξεις τον άνθρωπό σου από ένα τέτοιο μέρος, που σε πήγε εκεί η ζωή, μέσα από τα φοιτητικά σου χρόνια.
Τότε πως νοιώθει η ψυχή; Σίγουρα θα θες να δώσεις και στους άλλους γύρω σου, στον τόπο που σε γέννησε, γυρίζοντας, μια γεύση από αυτά που κέρδισαν εσένα εκεί που πήγες.
Κάπως έτσι λοιπόν με ένα ποτηράκι ρακή που γέμιζε κατά διαστήματα όταν το θυμόμασταν και κρητικά παξιμάδια, ξεκίνησε μια κουβέντα με έναν άνθρωπο την Αργυρώ Νικολοπούλου, που ναι μεν γνώριζα χρόνια αλλά που ποτέ δεν είχαμε προλάβει να τα πούμε με ηρεμία. Η στιγμή ήρθε, γιατί όπως λέμε και εμείς εδώ στην Αιτωλοακαρνανία, “κάθε πράγμα στον καιρό του και ο κολιός τον Αύγουστο”.
Ε, εμάς μας αντάμωσε ο φετινός Νοέμβρης, σε έναν μοναδικό χώρο στο Αγρίνιο. Εκεί που όσοι λατρεύουν την Κρητική παραδοσιακή μουσική και τους χορούς της, έχουν βρει το δικό τους καταφύγιο τα τελευταία 17 χρόνια, στον Παγκρήτιο Σύλλογο Αιτωλοακαρνανίας.
Αργυρώ βάλε μια ρακή γιατί στην χρωστάω από το καλοκαίρι του 2023 που ενώ με καλέσατε για να σας βρω και ήμουν στην Κρήτη, δεν τα κατάφερα εκείνο το βράδυ γιατί ήμουν καλεσμένη σε κρητικό γάμο-βάπτιση. Για πες μου τώρα πως ξεκίνησε η ενασχόληση σου με την ελληνική παράδοση; Το είχες πάντα αυτό μέσα σου; Πως προέκυψε η διδασκαλία παραδοσιακών χορών;
“Στην υγειά μας και καλώς βρεθήκαμε εδώ σε χώρο κρητικό και στα δικά μας μέρη,
μιας και δεν συναντηθήκαμε στην Κρήτη εκείνο το καλοκαίρι.”
Από την ηλικία των τεσσάρων ετών μέχρι και σήμερα, η παράδοση είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Όλα αυτά τα χρόνια ήμουν μέλος χορευτικών ομάδων στο Αγρίνιο, στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο Κρήτης. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, χορεύω!!! Πάντα αγαπούσα τον παραδοσιακό χορό και γέμιζε την ψυχή μου. Την ευκαιρία για να ασχοληθώ με την διδασκαλία παραδοσιακών χορών, μου την έδωσε ο επί σειρά ετών χοροδιδάσκαλος μου στο χορευτικό τμήμα του Δ. Αγρινίου, Μπάμπης Τσιάμης, ο οποίος με εμπιστέφθηκε και έτσι ξεκίνησα την διδασκαλία παραδοσιακών χορών από ολόκληρη την Ελλάδα, σε διάφορα σχολεία του Αγρινίου αλλά και σε γειτονικά χωριά. Πάντα αναφέρομαι και θα αναφέρομαι σε αυτόν για την ευκαιρία αυτή που μου έδωσε και τον ευχαριστώ πολύ.
Τι σε έκανε όμως να διδάσκεις Κρητικούς χορούς;
Στα δεκαοχτώ μου ξεκίνησα τις σπουδές μου στο Ηράκλειο και από τότε η μουσικοχορευτική παράδοση της Κρήτης με μάγεψε. Είναι ανεξήγητο το πως ρίζωσε τόσο βαθιά στην καρδιά μου! Τελειώνοντας τις σπουδές μου, παντρεύτηκα τον Ρεθυμνιώτη συμφοιτητή μου Άγγελο Τζαγκαράκη , με τον οποίο έζησα στο Ρέθυμνο και εργάστηκα εκεί. Πριν βιώσω την Κρητική παράδοση και κουλτούρα, γνώριζα μόνο τα απλά βήματα των τεσσάρων-πέντε γνωστότερων χορών της Κρήτης και τίποτα παραπάνω. Κατά την πολύχρονη παραμονή μου στο νησί βίωσα και αντιλήφθηκα, κυρίως στην ενδοχώρα και τα χωριά, τι σημαίνει μερακλίκι, γλέντι και σεβασμός στα ήθη, τα έθιμα και τους χορούς της Κρήτης. Δε θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη φορά που φόρεσα την παραδοσιακή ανωγειανή φορεσιά για να χορέψω στο νησί. Από τότε δεν έχω σταματήσει να κυνηγώ την γνώση στο κρητικό χορό μελετώντας και παρακολουθώντας σεμινάρια αλλά και παρατηρώντας εκτενώς μερακλήδες ανθρώπους που νιώθουν και χορεύουν με ψυχή, «εφόδια» που σε βοηθάνε να διδάξεις τους κρητικούς χορούς.
Επιστροφή όμως ξανά στην καταγωγή σου, το Αγρίνιο μετά από κάποια χρόνια. Πως ξεκίνησες εδώ την σχέση σου με τον Παγκρήτιο Σύλλογο Αιτωλοακαρνανίας; Σε τι βήματα ήταν τότε αυτός ο σύλλογος;
Όταν επέστρεψα από την Κρήτη στο Αγρίνιο είχα στις “αποσκευές μου” πολύ αγάπη, πάθος και μεράκι για την μουσικοχορευτική παράδοση της Μεγαλονήσου. Πολύ σύντομα ενταχθήκαμε με τον σύζυγο μου στο Παγκρήτιο Σύλλογο Αιτωλοακαρνανίας, ο οποίος ιδρύθηκε το 2001 από Κρητικούς μόνιμα διαμένοντες στην πόλη μας αλλά και Κρητικούς φοιτητές. Γρήγορα διαπίστωσα την έλλειψη χορευτικής ομάδας και με τότε πρόεδρο κ. Γιάννη Βαρδουλάκη ξεκινήσαμε δειλά δειλά τη δημιουργία μιας χορευτικής παρέας με μερικούς φοιτητές και τρία παιδάκια Κρητικής καταγωγής. Έτσι γεννήθηκε η όμορφη πλέον χορευτική οικογένεια του Συλλόγου μας.
Ήταν εύκολο αυτό το εγχείρημα; το να αρχίσεις δηλαδή εδώ στο Αγρίνιο την διδασκαλία των Κρητικών χορών; Μιας και τα ακούσματά μας είναι τελείως διαφορετικά και όσο για τα βήματα τελείως άγνωστα.
Δεν σου κρύβω πως ήταν αρκετά δύσκολο. Ο δρόμος δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα. Ξεκινώντας πριν δεκαεπτά χρόνια τη διδασκαλία κρητικών χορών κουβαλούσα τρία «μειονεκτήματα» που στην πορεία μετατράπηκαν σε «πλεονεκτήματα». Πρώτον η καταγωγή μου δεν είναι από την Κρήτη, δεύτερον δεν ήμουν απόφοιτη Φυσικής Αγωγής και τρίτον και πιο σημαντικό ότι στο Αγρίνιο δεν ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένα τα ακούσματα και οι χοροί της Κρήτης όπως είπες και εσύ. Ήταν κάτι ξένο λοιπόν μέχρι τότε για τον κόσμο του Αγρινίου. Όμως με σκληρή δουλειά, μεγάλη υπομονή και επιμονή οι σκοποί και οι χοροί της Κρήτης έγιναν γνώριμοι και αγαπήθηκαν. Πλέον στην πόλη μας πολλοί Αγρινιώτες και Αγρινιώτισσες χορεύουν και ξέρουν ότι ακούν. Όπως τους πρωτομάστορες της Κρητικής μουσικής όπως ο Ροδινός, ο Σκορδαλός, ο Κλάδος και ο Μουντάκης κ.α. Για εμένα είναι πολύ σημαντικό οι χορευτές μας να ξέρουν τι χορεύουν, την ιστορία του κάθε χορού, ποιον καλλιτέχνη ακούν και να μην εκτελούν απλά βήματα αλλά να βγάζουν πάθος και ψυχή. Αυτό θέλει άλλωστε και ο χορός.
Εδώ στον Παγκρήτιο Σύλλογο διδάσκονται μόνο κρητικοί χοροί; Διδάσκεις μόνο εσύ και ποια τα τμήματα;
Ναι, διδάσκονται αποκλειστικά κρητικοί χοροί και αυτή τη στιγμή υπάρχουν οκτώ χορευτικά τμήματα όλων των ηλικιών και των επιπέδων. Διδάσκω μόνη μου όσο δύσκολο κι αν είναι για μια γυναίκα να διδάσκει ακόμη και αντρικά ταλίμια. Να τονίσω εδώ, ότι οι κρητικοί χοροί είναι δεκάδες και χορεύονται διαφορετικά από νομό σε νομό αλλά και με πολλές παραλλαγές ακόμα και από χωριό σε χωριό. Είναι αστείρευτη και ανεξάντλητη η πηγή γνώσεων του κρητικών χορών αλλά και γενικά όλων των χορών της παράδοσης μας.
Ωστόσο δίδασκες παραδοσιακούς χορούς από όλη την Ελλάδα σε διάφορους συλλόγους, έτσι δεν είναι;
Ναι, εργάστηκα για αρκετά χρόνια σε διάφορους πολιτιστικούς συλλόγους της πόλης και τους ευχαριστώ όλους για την εμπιστοσύνη. Αποφάσισα πριν λίγο καιρό να κλείσει αυτός ο κύκλος έχοντας πολύ όμορφες αναμνήσεις και εμπειρίες από όλους τους συλλόγους και να συνεχίσω το χορευτικό ταξίδι διδάσκοντας πλέον μόνο στον Παγκρήτιο Σύλλογο έχοντας παράλληλα την πρωινή δουλειά μου και την φροντίδα δύο παιδιών.
Θα μου επιτρέψεις να σε ρωτήσω για κάτι που έφτασε στα αυτιά μου. Αν κάνω λάθος διόρθωσέ με, αλλά σου έχουν προσδώσει το προσωνύμιο «ΝΥΦΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ». Σωστά; Πως προέκυψε; για πες μου;
Όχι δεν κάνεις λάθος και μαντεύω από που το άκουσες μάλιστα . . . Ο επί σειρά ετών πρώην πρόεδρος του Παγκρήτιου Συλλόγου και αγαπητός σε όλους μας κ. Γιώργος Σαψάκης που με έχει στηρίξει πάρα πολύ σε όλη την πορεία μου, λόγω της σύνδεσης μου αλλά και της αγάπης μου για την Κρήτη, μου προσέδωσε το προσωνύμιο αυτό που με ακολουθεί μέχρι και σήμερα. Χαρά μου και φυσικά τιμή μου!
Θα μου επιτρέψεις Δήμητρά μου να τονίσω σε αυτό το σημείο, ότι η συμβολή των Κρητών-μελών του Συλλόγου σε συνάρτηση με την συμμετοχή των χορευτικών μας τμημάτων σε διάφορες εκδηλώσεις εντός και εκτός νομού από ιδρύσεως του συλλόγου μέχρι και σήμερα συντέλεσαν ώστε ο Σύλλογος να αποκτήσει ευημερία, εξωστρέφεια και αναγνωσιμότητα. Ένα τεράστιο ευχαριστώ από καρδιάς στα μέλη που με αγκάλιασαν αλλά και σε όλους τους χορευτές που μας τίμησαν με την παρουσία τους και με την πολύπλευρη βοήθεια τους όλα αυτά τα χρόνια. Για πολλούς από αυτούς αλλά και για εμένα προσωπικά , θεωρείται το “δεύτερο σπίτι” μας.
Αυτό το “δεύτερο σπίτι” σας λοιπόν ποιοι το απαρτίζουν τώρα;
Το τωρινό Δ.Σ. του Συλλόγου απαρτίζεται από τους:
Άγγελο Τζαγκαράκη, Πρόεδρο – Εύη Σπανουδάκη, Αντιπρόεδρο – Ευτύχη Βαρδουλάκη, Γραμματέα – Σοφία Μπομπολάκη. Ταμία – Στέλλα Τσισκάκη, Μέλος – Μάρθα Λασιθιωτάκη, Μέλος – Αργυρώ Νικολοπούλου, Μέλος.
Δυνατό το παρελθόν του συλλόγου λοιπόν αλλά σημασία έχει πάντα να κοιτάς το μέλλον. Πως βλέπετε ως σύλλογος το μέλλον του Παγκρήτιου σε σχέση με τα νέα άτομα;
Είμαστε πάντα αισιόδοξοι. Προσβλέπουμε σε μία συνέχεια εφάμιλλη της τωρινής, με την ίδια προσέγγιση και σεβασμό στην παράδοση και τον πολιτισμό της Κρήτης.
Σας το εύχομαι ολόψυχα και ας πιούμε σε αυτό. Και όσο εσύ γεμίζεις το μικρό ποτηράκι για πες μου τώρα τι καλό θα έχουμε και φέτος από εσάς; Ετοιμάζετε κάποιο γλέντι το επόμενο διάστημα;
Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος έχουμε το ετήσιο Κρητικό μας γλέντι. Στις 30 Νοεμβρίου 2024, ο Σύλλογος μας θα πραγματοποιήσει το ετήσιο Κρητικό γλέντι του για το οποίο, όλοι οι φίλοι και χορευτές μας περιμένουν με ανυπομονησία. Φέτος θα μας συνοδεύσει μουσικά το ταλαντούχο συγκρότημα των Μιχάλη Χαρκιολάκη και Γιώργου Κουδουμογιαννάκη. Νωρίτερα στις 19.30μ.μ. της ίδιας ημέρας, θα πραγματοποιηθεί Κρητική Καντάδα ξεκινώντας από την πλατεία Δημοκρατίας. Σας περιμένουμε όλους να ζήσουμε και φέτος όμορφες μερακλίδικες στιγμές γιατί όπως λέει και η μαντινάδα:
«Αφού τ΄ανθρώπου η ζωή κρέμεται στο μετάξυ,
μόνο σε γλέντια και χαρές πρέπει να τηνε τάξει!!»
Αργυρώ μου σε ευχαριστώ πολύ γι αυτή την υπέροχη φιλοξενία, για την κουβέντα μας και με το καλό ο χορός σας και ότι άλλο εσείς θέλετε να κάνετε ως Παγκρήτιος Σύλλογος. Θα προσπαθήσω και εγώ να σου αφιερώσω μια μαντινάδα.
“«ΝΥΦΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ» σ ευχαριστώ από καρδιάς γι αυτή σου την κουβέντα,
να είσαι πάντοτε καλά και να ανταμώνουμε σε γλέντια.”
Τελικά κάτι συμβαίνει μεταξύ Κρήτης και Αιτωλοακαρνανίας !!!
Και εγώ σε ευχαριστώ πολύ με την σειρά μου για τον χρόνο που μας αφιέρωσες ως Παγκρήτιος Σύλλογος Αιτωλοακαρνανίας και για την τιμή που μου έκανες να μιλήσω γι αυτό που λάτρεψα και λατρεύω στην ζωή μου. Τον παραδοσιακό χορό !!!
